مركز بين المللي مطالعات صلح-IPSC
تلاش كردهاي سوريه براي ایجاد ساختار خودگردان مناطق شمال سوریه وارد فاز ديگري شده و اين امر نيز واكنش هايي را سوي بازيگران داخلي و منطقه اي در پي داشته است. در همين راستا براي درك بيشتري از رويكرد بازيگران به نقش آفريني آينده كردها در ايجاد منطقه خودگردان كردستان سوريه گفتگويي با احسان هوشمند پژوهشگر و کارشناس مسائل كردي داشته ايم:
واژگان كليدي: منطقه خودگردان كردستان سوريه، ترس كردها از قرائت افراطی القاعدهای، شورای عالی کردهای سوریه ، تركيه و منطقه خودگردان كردي در سوريه ، حزب اتحاد دموکراتیک سوريه
مركز بين المللي مطالعات صلح: در ماه هاي گذشته هم درگيريهايي بين نيروهاي كرد و ارتش آزاد و القاعده اي رخ داده است.نگاه جريان هاي تندرو و القاعده اي به كردها سوري و منطقه خودگردان كردي چگونه است؟
به طور کلی جریان های سلفی با هر صدا و ندای غیر دینی مخالفند.سلفی ها تمامیت خواه،نافی چند صدایی و مخالف گروه های سکولار هستند طبیعی است که این جریان با تمام جریان های کردی نیز مخالف باشد و از این نظر فرقی بین اتحادیه دمکراتیک و الپارتی و غیره نیست.در حال حاضر درگیری های نظامی این گروه ها و اتحادیه دمکراتیک در حال گسترش است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: نگاه دولت سوريه به تشكيل منطقه خودمختاركردي چيست؟
دولت سوریه تا شرايط كنوني و تحولات اخير با نوعی چشم پوشی آشکار و حتی همراهی ضمنی با اتحادیه دمکراتیک برخورد کرده است. در حال حاضر نیروهای ارتش سوریه در منطقه کردنشین حاضرند، اما نه در مقابله با گروه های کردی بلکه در پادگان ها حضور دارند و علیه اقدامات اتحادیه دمکراتیک واکنشی نداشته اند. یکی از دلایل بدگمانی دیگر جریان های سوری به اتحادیه دمکراتیک نیز همین وضعیت است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: رويكرد كنوني اقليم كردستان عراق و مسعود بارزاني به تشكيل منطقه خودگردان در سوريه چيست؟
مسعود بارزانی در بیانیه ای رسماً از روند تحولات کنونی در حوزه کردی سوریه و حزب اتحادیه دمکراتیک انتقاد کرد. بارزانی معتقد است وضع موجود نه ناشی از انقلاب کردها و شورش کردستان سوریه بلکه ناشی از انحصار گری اتحادیه دمکراتیک و سیاست های دولت سوریه است. ضمن آنکه رقابت های این حزب با پ ك ک نیز مزید بر علت است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: پ.ک.ک در آخرین کنگره ی خود و در یک استراتژی ده ماده ای، ایجاد مجلس محلی و خودگردانی کردهای سوریه را یک ضرروت مهم دانست و صالح مسلم، دبیر حزب اتحاد دموکراتیک تصریح کرد که این نیاز شدید حس می شود که دولت خودمختار دموکرات کرد در شمال سوریه تشکیل شود. در اين بين با توجه به فشارهاي تركيه ايده خودمختاري كردهاي سوريه تا چه حدي مورد دسترس است؟
تا روزی که امنیت به سوریه بازنگردد و توازن نیروها در شکل کنونی آن باقی بماند چنین وضعی دوام خواهد داشت، اما به محض تغییر اوضاع در میدان، وضعیت حوزه کردی در سوریه نیز متحول می شود. اگر نظام اسد موفق به گسترش سیطره خود بر کل سوریه و شکست مخالفین گردد آنگاه نوبت به حوزه کردی می رسد تا بساط اقتدار اتحادیه دمکراتیک برچیده شود. چنانچه مخالفین بر سوریه حاکم شده و بر دولت اسد فایق آیند نیز به سرعت درگیری به حوزه کردی کشانده می شود. البته در چنین وضعی کار برای اتحادیه دمکراتیک سخت تر می شود چون از سوی همسایگان خارجی نیز متحمل فشار های زیادی می شود. تنها وقتی اتحادیه دمکراتیک می تواند امیدوار به استمرار قدرت خود باشد که عامل خارجی، آنهم نه دولت ترکیه،بلکه غرب در سوریه مداخله کند شاید در چنین وضعیتی وضع فعلی استمرار داشته باشد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: آيا ممكن است تركيه احساس خطر كند و دست به حمله بر ضد كردستان سوريه و اتحاد دمكراتيك زند؟
در شرایط فعلی چنین گزینه ای چندان مطرح نیست اما چنان که در عرصه داخلی و در جریان گفتگو با پ ک ک و اوجالان ترکیه به بن بست برسد ممکن است ترکیه وارد این بازی مخاطره انگیز شود.البته ممکن است ترکیه به جای دخالت علنی و مستقیم از اهرم های دیگر همچون درگیر کردن گروهای کرد با یکدیگر بهر گیرد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر امور خارجه یونان در آنکارا به کردها در سوریه نسبت به هر اقدام جدایی طلبانه و “عواقب وخیم” آن هشدار داد در اين بين رويكرد كنوني و ميان مدت تركيه در مورد خودمختاري كردستان سوريه چيست ؟
ترکیه با هر نوع حاکمیت احزاب کردی در منطقه کردنشین سوریه مخالف است و لذا تلاش های ترکیه متمرکز بر چنین سیاستی است.امّا تحولات حوزه کردی سوریه تنها با خواست و اراده ترکیه تنظیم نمی شود.ترکیه در باره دولت اسد سیاستی در پیش گرفت که عواقب آن قبل از هر کشور دیگری دامن ترکیه را گرفته است.پس همه چیز لزوماً باب میل و خواست ترکیه پیش نخواهد رفت.ترکیه تحلیل واقع بینانه ای از وضعیت نظام حاکم بر سوریه نداشت و خطای محاسباتی ترکیه در وضعیت حاضر میدان در سوریه بی گمان اثر گذار بوده است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: جین ساکی سخنگوی وزارت امور خارجه ی آمریکا در واشنگتن و در یک کنفرانس مطبوعاتی در مورد تحولات جدید در شمال سوریه و اعلام آمادگی کردها برای ایجاد نظام خودگردان مناطق کردنشین گفت:« آمریکا همواره حامی یک سوریه یکپارچه بوده و به همین خاطر اقدام حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) برای ایجاد خودگردانی کُرد مورد تایید ما نبوده و نگرانی ایجاد می کند. این اقدام بر معادلات منطقه تاثیر منفی می گذارد. آيا امريكا همواره مخالف منطقه خودگردان كردي در شمال شرق سوریه است؟
حوزه کردی سوریه هیچگاه درگیر چنان بحرانی نبوده است که امریکا را وارد معادله کند. اتفاقات و رویدادهای حوزه کردی سوریه پدیده ای تازه و مربوط به جنگ داخلی سوریه است . دولت امریکا در موضع گیری ها و سیاست های خود در سوریه همواره نیم نگاهی نیز به دوستی با دولت ترکیه دارد .پ ک ک و اقمارش از نظر دولت امریکا همچنان گروهی تروریستی است و لذا امریکا با رویکرد اتحادیه دمکراتیک موافق نیست.همچنین عدم همراهی اتحادیه دمکراتیک با اپوزسیون سوریه هم بر موضع منفی امریکا در باره این حزب اثر گذار است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: آيا موضع دولت ایران هم همراهی با کردهای سوری است؟
از سویی دولت ایران روابط مستحکمی با نظام حاکم بر سوریه دارد و از دیگر سو رقیب منطقه ای ایران یعنی ترکیه هم تلاش دارد تا نظام حاکم بر سوریه را سرنگون سازد در چینین وضعی اهرم کردی در سوریه برای ایران حایز اهمیت است. البته من معتقدم به دلایل تمدنی و تاریخی ایران در همه حال با همه جریان کردی و از جمله کردهای سوریه باید روابط سازنده و مثبتی داشته باشد. نباید سرمایه چند هزار ساله پیوندهای تمدنی،فرهنگی و تاریخی با کردهای سوریه و ترکیه و عراق تحت تأثیر مسائل روز دستخوش مسئله مشکل شود. نباید پیوندهای تاریخی را قربانی منافع سیاسی کوتاه مدت کرد.
گفتگو از: فرزاد رمضاني بونش
