دکترعبدالخالق لعلزاد
کارشناس مسائل افغانستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
سرنوشت انتخابات افغانستان
سرنوشت انتخابات افغانستان در دور اول انتخابات افغانستان حدود 6.5 ملیون نفر اشتراک داشتند که درآن دکتر عبدالله با گرفتن 45 درصد (حدود 3 ملیون) و دکتر اشرف غنی با گرفتن 31 درصد (حدود 2 ملیون) در مقام اول و دوم قرار گرفتند. چون شرایط برنده شدن 50 بعلاوۀ 1 را هیچ کدام بدست نیاورده بودندبودند، انتخابات به دور دوم رفت. نفر سومی، چهارمی و پنجمی دور اول انتخابات که حدود 20 درصد رای آورده بودند، در دور دوم به دکتر عبدالله پیوستند که از نگاه عددی و تکنیکی آرای دکتر عبدلله باید 65 درصد میشد! توقع میرفت که در دور دوم انتخابات حدود 5 ملیون نفر اشتراک کنند. زیرا در دور اول انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات شوراهای ولایتی نیز همزمان برگزار شده بود که از نگاه عملی باعث افزایش اشتراک کنندگان در این دور بود. اما موضوع تقلب در دور دوم زمانی بر سر زبان ها افتاد که در پس از ظهر روز انتخابات ضیاالحق امرخیل رئیس دبیرخانه کمیسیون انتخابات میخواست یک تعداد برگه ها و صندوق های انتخابات را بدون اجازه و بدرقۀ پولیس به شهرستان سروبی در شرق کابل انتقال دهد که توسط فرمانده پولیس کابل دستگیر میشود. عصر همان روز رئیس کمیسیون انتخابات نیز دریک نشست خبری اعلان میکند که بیش از 7 ملیون نفر در دور دوم انتخابات اشتراک کرده است. این دو حرکت، اولین علایم تقلب گسترده در انتخابات دور دوم بود که زنگ های خطر را به صدا درآورد. بعدا هم کمیسیون نتیجۀ اولیۀ آرا را اعلان کرد: تعداد آرای دکترغنی حدود 4.5 ملیون (56 درصد) و دکتر عبدالله حدود 3.5 ملیون (43 درصد) شده، یعنی بیش از 8 ملیون اشتراک نموده است! کمیسیون پیش از برگزاری دور دوم دو حرکت دیگر نیز انجام داده بود: برکناری حدود 5 هزار کارمند به جرم تقلب در دور اول انتخابات و استخدام 5 هزار نفر جدید (از طرفداران دکتر غنی) و افزایش چند هزار محل رای دهی (خیالی) در ولایات مختلف کشور که تمام این علایم پس از اعلام نتایج، حاکی از گستردگی تقلب و مهندسی آن توسط کمیسیون مستقل انتخابات بود. نتایج نشان داد که تعداد اشتراک کنندگان در یک تعداد ولایات جنوبی کشور که نا امن اند و جنگ درآنها جریان دارد، تقریبا مساوی به تعداد نفوس آنها است. به گونه مثال، در ولایت خوست که در دور اول انتخابات (هم ریاست جمهوری و شورای ولایتی) حدود 100 هزار نفر اشتراک نموده بودند، در دور دوم بیش از 400 هزار نفر اشتراک کرده است. یا تعداد اشتراک کنندگان زن در ولایت فرهنگی و آرام هرات حدود 30 هزار نفر بوده، اما در ولایت پکتیای قبیلوی و نا آرام 200 هزار زن اشتراک کرده است! دراین میان، ستاد دکترعبدالله به تعدادی اسناد صوتی نیز دست می یابد و آنرا به نشر می سپارد که این سازماندهی تقلب گسترده توسط مثلث حکومت کرزی، کمیسیون مستقل انتخابات و ستاد دکترغنی مهندسی وعملی شده است. با درنظرداشت حقایق فوق، دکترعبدالله نتایج انتخابات را تقلبی دانسته، با کمیسیون مستقل انتخابات مقاطعه نموده و پس از یکتعداد تظاهرات و گردهمآئی ها آماده اعلان حکومت مشروع خویش گردید. با بحرانی شدن اوضاع سیاسی، جامعه جهانی و بخصوص امریکا وارد بحران گردیده و دراثر میانجیگری جان کری توافقی تکنیکی و سیاسی به عمل آمد که از نگاه تکنیکی تمام آرای انتخابات زیر نظارت جامعۀ جهانی و ملل متحد بازرسی گردد و از نگاه سیاسی پس ازاعلام نتایج، یک حکومت وحدت ملی متشکل از هردو جناح بوجود آید.
بازرسی و مشکلات عملی
وقتی مرحلۀ بازرسی آغاز شد، مشکلات عملی ظهور میکند: زیرا ستاد دکترعبدالله شرایطی را برای بارزسی پیشنهاد کرده است که توسط آن حدود 2 الی 3 ملیون رای تقلبی باطل میشود و از نگاه عملی این موضوع باعث آبرو ریزی ستاد دکترغنی میشود.زیرا دکترعبدالله به طرفداران خویش اعلان نموده است که از آرای پاک مردم خویش دفاع میکند. درمقابل، ستاد دکترغنی طرفدار این است که بازرسی با شرایط سهلی صورت گرفته، تقلبات گسترده افشا نگردیده و ملیون ها رای تقلبی باطل نشود! لذا جامعه جهانی و ملل متحد با موانع و مشکلاتی مواجه اند که میانجیگری آنها را بسیار مشکل میسازد. زیرا میانجی گری بی طرفانه و ابطال ملیون ها رای تقلبی ازیکطرف آبروی حکومت را میریزد و انتخابات را بی اعتبار میسازد و از طرف دیگر شرایط تفاهم سیاسی برای ایجاد حکومت وحدت ملی را از بین میبرد. لذا آنها تلاش دارند که بخش تفاهم تکنیکی را کمرنگ نشان دهند و بر تفاهم سیاسی بیشتر تاکید کنند. اما تا کنون نتیجۀ بدست نیامده و ممکن است جان کری در اواخر این هفته بار دیگر به کابل آید و تفاهمی صورت گیرد!
برنامۀ سیاسی بازیگران انتخابات افغانستان
با وجود شرایط کنونی برنامۀ سیاسی بازیگران انتخابات افغانستان را میتوان چنین فرمول بندی کرد:
: 1. کرزی بازیگر اصلی صحنه بوده و طوری که قبلا اعلان کرده بود و خواهان دوام حکومت خودش است. یعنی شرایطی را بوجود آورده که پیروزی دکترغنی و دکتر عبدالله را ناممکن ساخته و حالا هم حدود 3 ماه است که مخالف با قانون اساسی بر مسند کرسی ریاست جمهوری فرمان میراند. کرزای شاید به فکر این باشد که انتخابات باطل اعلان گردد و دولت موقتی ایجاد شود که در راس آن خودش قرار گیرد.
2. ستاد دکترعبدالله که خود را برندۀ اصلی انتخابات میداند و از پشتیبانی گستردۀ مردم برخوردار است، به هیچوجه به شکست خود تن در نمیدهد. حتی در صورت اعلان برندگی دکترغنی نیز تسلیم نشده و حکومت خود را اعلان میکند.
3. ستاد دکترغنی که با سازماندهی تقلب گسترده توانسته خود را با تفاوت حدود 1 ملیون رای برندۀ انتخابات سازد، به هیچ وجه حاضر نیست از چنین امتیازی صرف نظر کند، مگر اینکه در مقابل زور مردمی قرار گیرد. زیرا برایش نه آبرو میماند و نه آینده سیاسی.
4. جامعۀ جهانی، ملل متحد و بخصوص امریکا در پی این است نوعی زدوبند صورت گیرد و دراثر توافق سیاسی حکومتی را بوجود آورد که از بحران بیشتر جلوگیری کند. زیرا پس از گذشت 13 سال، مصرف بلیون ها دلار و ریختنن خون هزاران سرباز خویش چه پاسخی به مردمان خود و جهانیان داشته باشد که دستاورد آنها چه چیزی است. قابل ذکر است که تغییر نظام ریاستی فعلی به نظام پارلمانی در برنامۀ انتخاباتی دکترعبدالله شامل بوده که مطابق قانون اساسی باید لویۀ جرگۀ تشکیل گردیده و تغییراتی در قانون اساسی وارد شود که دربرگیرندۀ نظام پارلمانی و انتخابی شدن والیان گردد. اما دکترغنی شدیدا مخالف نظام پارلمانی و طرفدار نظام ریاستی فعلی است. آنچه توسط جان کری در تفاهم سیاسی برای ایجاد یک حکومت وحدت ملی نامیده شده، این است که برندۀ اول رئیس جمهور خواهد بود و نفر دوم بحیث رئیس اجرایی ایفای وظیفه خواهد کرد. یعنی رئیس جمهور مقداری از صلاحیت های خود را به رئیس اجرائیه انتقال میدهدو پس از دو سال لویه جرگه برگزار میشود و این کرسی را بررسی می کند که شامل نظام سیاسی شود یا خیر!
واژگان کلیدی:انتخابات افغانستان، برنامۀ سیاسی بازیگران افغانستان، بازیگران انتخابات افغانستان، سرانجام انتخابات افغانستان
