مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
روابط الجزیره و ریاض در یک سال گذشته چندان و الجزیره از درگیر شدن در پیمان نظامی عربی که عربستان چند پیش برای ورود به جنگ یمن تشکیل داد، خودداری و در کنار بشار اسد در سوریه قرار گرفت و مقاماتی از آنها نیز به این کشور سفر کردند. چنانچه عربستان معتقد است الجزیره درصدد شکاف در اتحادیه عرب در برابر عربستان است و تمایل ندارد با سیاست های ریاض در موضوعات مختلف منطقه ای همراه شود. گفتگوی زیر با حسین عبدی ابیانه سفیر پیشین در الجزایر برای بررسی رویکرد منطقه ای الجزایر است.
واژگان کلیدی: اهداف الجزایر در بحران های عربی ، اهداف الجزایر ، سیاست خارجی الجزایر ، سیاست عربی الجزایر
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اگر بخواهیم نگاهی به نوع و رویکرد الجزایر به بحران های منطقه ای داشته باشیم، اصولا بفرمایید در چند سال گذشته الجزایر چه رویکرد و چه نگاهی به مسائل منطقه خاورمیانه یا مسائل عربی–اسلامی داشته است؟
الجزایر در زمان حکومت آقای عبدالعزیز بوتفلیقه نگاهی متفاوت نسبت به حداقل دو دروه قبل خود داشته است. آن نگاهی اسلامی و عربی است. آن ها معتقدند که زبان عربی، زبان مردم الجزایر نیست؛ آن ها عربیزه شده و معتقدند که زبان آن ها بربر است اما وقتی زبان عربی به آن جا آمد، اکثریت آن ها عربی را یاد گرفتند. ادعای غیر مستقیم آن ها خصوصا در جبهه مقاومت یا جبهه پایداری در اتحادیه عرب الجزایر یکی از چهره های برجسته مقاومت یا پایداری است، عضوهایی از این جبهه مانند قذافی از بین رفتند و تقریبا می توان گفت که دولت های الجزایر و لبنان تا حدودی در این قضایا مانده اند و از جبهه پایداری دفاع می کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: علل رویکرد الجزایر در سیاست خارجی الجزایر در مسائل جهان عرب و همکاری با مقاومت اسلامی چیست؟
روحیه ای در بین مردم الجزایر وجود دارد. مردم الجزایر مردمی آزادی خواه هستند و همین روحیه هم باعث استقلال الجزایر شد و یک و نیم میلیون شهید در مبارزات مسلحانه ای از سال 1957 تا 1962 یعنی به مدت پنج سال داده شد. البته بعد از 132 سال اشغال فرانسوی ها داشتند، یک و نیم میلیون مخصوص همین ایام یعنی پنج سال مبارزه مسلحانه است. این روحیه کماکان در مردم الجزایر وجود دارد و همین حالت را با فرانسوی ها دارند و به یک حالت قهر و غضب هم هست. این روحیه در وجود آقای بوتفلیقه که سیاست مدار قهاری است، وجود دارد. او از مبارزین انقلاب الجزایر است که بعد از جنگ، وزیر خارجه آقای بن بلا می شود. آقای بن بلا این طور می گفت که وقتی من آقای بوتفلیقه را به عنوان وزیر خارجه انتخاب کردم، جمال عبدالناصر به من گفت که آیا این جوان کم سن و سال را برای وزارت خارجه انتخاب کرده ای؟ و من به او پاسخ دادم که من آینده خوبی را در مورد ایشان می بینم. در واقع این فرد با این ویژگی و همان روحیات قبل و سابقه وزیر خارجه و در حال حاضر سه دوره رئیس جمهوری یک سیاستمدار کاملا حرفه ای شده است. این سیاستمدار نگاهی برای کشور و سیاست های کشور خود ترسیم می کند که از جمله بحث اعراب است. مثلا به طور غیر مستقیم می خواهد ادعای رهبریت جهان عرب را داشته باشد و سیاست های آشکار و انقلابی دارد. مثلا برای کمک به مردم فلسطین هر سال بودجه ای را در نظر می گیرد و قبلا سالانه 160 میلیون دلار برای فلسطین اختصاص می داد. جدا از این در واقع بعد از انقلاب الجزایر این کشور که از بلوک غرب که تحت اشغال فرانسه بود خارج شد، به بلوک شرق رفت و نام جمهوری جمهوری دمکراتیک خلق الجزایر را انتخاب کرد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اخیرا نخست وزیر الجزایر به روسیه رفته است و همچنین دو وزیر الجزایری برای اولین بار به سوریه رفته اند، علل مخالفت الجزایری ها با رویکرد کشورهایی به رهبری عربستان بر ضد سوریه و همچنین نوع نگاه آن ها به بحران های منطقه چیست؟
رقابت بسیار بارزی بین الجزایر و عربستان در جهان عرب وجود دارد که متاسفانه مقامات ما از این مسئله غفلت می کنند. آقای بوتفلیقه شخصا در ملاقات هایی با ما، چند بار گفت که من گوش شما در این جا هستم و شما چشم ما در آنجا. یعنی بارها و بارها در حمایت از انقلاب اسلامی ، پیروزی جبهه مقاومت، جنگ سی و سه روزه صحبت کرده است. مثلا در مورد جنگ سی و سه روزه گفت که جهان اسلام، مدیون جهان تشیع ، حزب الله و جمهوری اسلامی است. این جمله صریح آقای بوتفلیقه بود این جمله رسما اعلام موضع بود. در واقع الجزایر رویکردی کاملا انقلابی در قبال عربستان دارد. منتهی در به کار گیری آن سعی می کند که حالت زد و خورد و نظامی نباشد، ولی کاملا منش و روش انقلابی خود را دارد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نوع نگاه الجزایر به مسائل اصلی منطقه خاورمیانه چیست؟ در شرایط کنونی به مسائل اصلی جهان عرب چه نگاهی دارد؟
در حال حاضر آقای بوتفلیقه بیمار است و دولت الجزایر نمی خواهد خود را درگیر مسائل نظامی کند، اما در مسائل سیاسی و مسائل دیپلماتیک و مسائل مالی و بودجه ای، هر کمکی را که جهان اسلام به خصوص کشورهای انقلابی می خواهند، انجام خواهد داد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به سفر نخست وزیر الجزایر به روسیه آیا می توان گفت که پیوند امنیتی، سیاسی و … الجزایر با کشورهایی مانند روسیه، ایران و چین، به نوعی محور مقاومت در خاورمیانه گسترده تر و قوی تر خواهد شد؟
قطعا همین طور است. رفتن الجزایر به بلوک شرق آغازی بود برای این سیاست که تا کنون نیز ادامه داشته است. یعنی بعد از فروپاشی شوروی، درست است که الجزایر سیاست های فضای باز اقتصادی را قبول کرد، اما به لحاظ نظامی کماکان با روس ها بود و هست. در حال حاضر هم قدرت نظامی الجزایر و تجهیزات آن همه روسی است. این موضوع نشان دهنده این است که الجزایر همان سیاست قبلی را دارد و در رابطه با سوریه هم بارها اعلام کرده است که در کنار مردم سوریه است. بر خلاف جهان عرب که حتی در جلسه سران اتحادیه عرب، وزیر خارجه الجزایر تنها وزیر خارجه ای بوده است که به نفع سوریه صحبت کرده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نگاه الجزایر به عراق و یمن در شرایط کنونی چیست؟
الجزایر نمی خواهد خود را درگیر مسائل نظامی کند، اما به لحاظ سیاسی، با انقلابیون یمن کاملا موافق است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا ممکن است روابط الجزایر نسبت به ایران منعطف تر و بهتر شود؟
اگر ما بخواهیم، بله. ایراد از آن ها نیست، از ماست. ایراد از ماست که آن طور که باید به سمت الجزایر نمی رویم.. ما الجزایر را فراموش کرده ایم. الجزایر یک قطب است و می تواند برای ما بسیار در جبهه مقاومت موثر باشد. الجزایر می تواند پلی باشد که کاملا جبهه انقلابی و انقلابیون را از طریق الجزایر تقویت کنیم.
