علیبمان اقبالی زارچ
پژوهشگر ارشد روابط بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح- ipsc
قدرت هوشمندانه امام حسین (ع) موازنه قدرت نرم و میدان
ضمن عرض تسلیت عاشورای حسینی به تمامی شیعیان و آزادگان و بویژه خوانندگان محترم به ادامه مطلب موازنه دیپلماسی هوشمندانه سالار شهیدان و میدان نبرد می پردازیم:
امروزه در عاشورا 1400 هجری شمسی و در عصری که بزرگترین جابه‌جایی و انتقال در حوزه قدرت و اعمال آن صورت گرفته و قدرت از مفهوم سخت آن به مفهوم قدرت هوشمند و تاثیرگذار ارزیابی می شود؛ هیچ کدام از مفاهیم قدیمی قدرت کاهش نیافته و به نوعی جایگاه و ظرفیت برجسته آن در تولید ارزش‌های قدرتمند؛ دو چندان شده است. در واقع امام حسین (ع) در حادثه عاشورا توانست از مفهوم قدرت در یک حرکت تدریجی و تربیتی با تحمل شیوه‌های خشن و ناجوانمردانه یزیدیان برای ایجاد ارزش های جاودان و تاریخی با رویکرد قدرت هوشمندانه بهره گرفته و الگوهای بی بدیلی را برای جامعه بشریت بویژه اسلام و شیعیان به ارمغان گذارد.
در شرایط کنونی هوشمندی در به کارگیری قدرت یعنی استفاده مناسب و زیرکانه از منابع قدرت برای تاثیرگذاری در حوزه‌های سخت و نرم است. ما امروزه کلید واژه مهمی به نام جنگ نرم داریم. کلیدواژه مقابل جنگ نرم، قدرت نرم است، یعنی هر اندازه قدرت نرم یک کشور بیشتر باشد، آسیب‌پذیری جنگ نرمش کمتر است، ماجرای امام حسین (ع) و عاشورا نیز مصداق قدرت نرم شیعه است؛ به طوری که امروزه ، هیئت‌های عزاداری امام حسین (ع)به عنوان نماد بزرگترین قدرت نرم دنیا برای فرهنگ ها و ملل است و ماجرای کربلا و قدرت و جذابیت آن؛ ظرفیتی کاملاً ملموس برای همگان است و بی جهت نبود که امام خمینی (ره) با تاکید بر اهمیت عزاداری می گوید: “این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته و در عزاداری ها باید توجه به سبک ها و روش های سنتی باشد”. لذا بی جهت نیست که از جمله حربه‌های دشمنان تغییر و تعبیر منفی ذائقه سنتی حاکم بر هیئت ها و عزاداری سرور شهیدان کربلا می باشد. واقعیت این است که شیوه‌های انحرافی عزاداری باعث کم‌رنگ شدن روش‌های سنتی شده و آسیب‌هایی را نیز متوجه جامعه شیعه کرده است.
امام حسین (ع) در روند شکل گیری و به وقوع پیوستن واقعه کربلا و حادثه عاشورا با عنایت ویژه به تمام ابعاد تشکیل دهنده از جمله 4 ماه حضور در مکه مکرمه تا رسیدن به دشت نینوا؛ با طراحی و اجرای جنگ نرم و دیپلماسی انقلابی و سیاسی؛ گروهی نخبه و استثنایی را برای روز واقعه آماده نمود؛ چرا که هدف اصلی امام جلوگیری از انحراف جامعه و بویژه زنده نگه داشتن مشروعیت و امامت با هدف به ارمغان گذاشتن دستاوردهای چندگانه ذیل برای جامعه بشری تا آخرالزمان بود:
- تکریم آزادی و آزادگی؛ در این زمینه امام دو مصداق عینی را با نهایت ظرافت و هوشمندی به نمایش گذاشت که اولی در تاکید بر اختیار تام اصحاب و یاران برای ماندن در کربلایی بود که فرجام نهایی آن فدا شدن و جانبازی در ره ولایت و اسلام بود و در این مسیر بود که جمعیت 1200 حرکت کننده از مکه به جمعیتی 120 نفری در روز عاشورا کاهش یافته بود. نقل موثق است که امام، نزدیک غروب آفتاب، اصحاب خویش را گرد آورد و با آنان سخنانی با چنین مضمون گفت که به راستی من نه اصحابی را بهتر و وفادارتر از اصحاب خویش می‌شناسم و نه خانواده‌ای را که بیش از خانواده‌ام در نیکوکاری و حفظ پیوند خانوادگی استوار باشند. خداوند شما را از جانب من بهترین جزای خیر عنایت فرماید. آگاه باشید که من پیمان خویش را از ذمه شما برداشتم و اذن دادم که بروید و از این پس مرا بر گرده شما حقی نیست. اینک این شب است که سر می‌رسد و شما را در حجاب خویش فرو می‌پوشد؛ شب را شتر رهوار خویش بگیرید و پراکنده شوید که این جماعت مرا می‌جویند و اگر بر من دست یابند، به غیر من نپردازند. و نقل دیگر است که سالار شهیدان در گام نهایی در شب عاشورا اصحاب و یاران را در خیمه ای جمع نموده و ضمن تاریک نمودن فیزیکی محیط ضمن تشریح شرایط مواجهه سپاهش با لشکر یزیدیان به صراحت می فرماید ماندن و یا رفتن کاملا” در اختیار شماست.
و در باب آزادگی نیز موضوع مهم به تصمیم حر با اراده فردی برای پیوستن به سپاه حق و نحوه مواجهه امام حسین (ع) را شاهد هستیم که یکی از صحنه های واقعی رفتار هوشمندانه و بزرگ منشانه امام با نادیده گرفتن رفتارهای خصمانه و غیرانسانی حر از روز اول تا صبح دهم محرم محسوب شده است؛ نحوه تعاملی که هم چنان با گذشت 14 قرن از حادثه کربلا موجب شده تا حر بن یزید ریاحی با احترام گذاشتن به مادر سادات خانم فاطمه سلام الله علیه به نماد آزادگی در بین شیعیان و آزادگان جهان مشهور می باشد. و بی جهت نیست که عبدالرحمان شرقاوی نویسنده مصری اینگونه می نویسد: حسین (ع)، شهید راه دین و آزادگی است. نه تنها شیعه باید به نام حسین ببالد، بلکه تمام آزاد مردان دنیا باید به این نام شریف افتخار کنند.
- اهمیت احترام و رعایت حق الناس در هر شرایطی به طوری که شب عاشورا امام حسین علیه السلام به یارانش فرمود؛ هر کس از شما حق الناسی به گردن دارد برود و آن حق را ادا کند که خداوند شهادتش را نمی پذیرد . و بدین شکل حضرت پیام مهمی را به مسلمین و افکار عمومی داد که حتی شهید شدن درراه خدا در کربلا به عنوان برجسته ترین نماد و الگوی رویایی تمامیت حق و امامت با کلیت باطل و تزویر نمی تواند بالاتر از رعایت حق الناس باشد. ای کاش بسیاری از کسانی که معتقدند یک قطره اشک بر حسین (ع) ضامن بهشت آنهاست؛ دریابند که به تصریح امام حتی دادن خون خود در راه خدا به هیچ وجه ضامن جبران حقوق تضییع شده مردم نمی باشد و عجیب است که در جامعه اسلامی و ایرانی امروز کسانی که هزاران گناه کرده و بیت المال که متعلق به بیش از 80 میلیون ایرانی است به راحتی تصرف نموده اند؛ صرفا” با حضور در چند مجلس عزا انتظار رسیدن به بهشت برین را دارند. البته شکی نیست که حق الناس وجوه مختلفی چون شکستن دل پدر؛ مادر و ارحام به طرق مختلف ،کم محلی و بی محلی و همسایه آزاری، مردم آزاری به هر طریق،گرانفروشی؛ کم فروشی؛ غفلت مدیران در بهبود شرایط درمانی ؛ ایجاد اشتغال و کارآفرینی برای جوانان و کم کاری مدیریتی در دفاع از حقوق این ملت بویژه در عرصه های مختلف بویژه ارتقاء صادرات غیرنفتی و خدمات فنی و مهندسی و….. غیره دارد که با یک گریه ی پاک نمی‌شود.
این مطلب ادامه دارد…
واژگان كليدي: حسینیان, قدرت نرم , هوشمندانه ,قتال سخت , ناجوانمردانه, علیبمان اقبالی زارچ, موازنه قدرت نرم
