محمد شفاعت
کارشناس مسائل بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح-ipsc
یکی از موضوعات مهمی که پس از جنگ سرد بحث اصلاحات در شورای امنیت سازمان ملل بود. در آن هنگام دو ایراد کلی بر شورای امنیت وارد شد: عدم مشروعیت و ناکارامدی. یکی از راه کارهای پیشنهادی برای حل این مشکل افزایش تعداد اعضا بود و طرح های مختلفی نیز در این زمینه ارایه شد.[1]
ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه پنج کرسی دائمی شورای امنیت را در اختیار دارند، هند هم هشت دوره به عنوان عضو غیردائم داشته است که آخرین بار در سال های 2021-22 بوده است.
هند یکی از کشورهای مدعی برای عضویت دایم بوده است و برای این مهم طرح “گروه چهار” را مطرح کرد. جمعیت، وسعت، دمکراسی، توانایی هسته ای، و فعالیت موثر در همکاری با سازمان ملل از جمله دلایل هند برای نامزدی کسب کرسی دایم در شورای امنیت بوده است. [2] هندی ها دهه هاست که استدلال می کنند که این کشور شایسته عضویت در شورای امنیت سازمان ملل متحد (UNSC) است. هند معتقد است که به طور ناعادلانه از کرسی در میز بالا محروم شده است.
هند یکی از کشورهای مدعی برای عضویت دایم در شورای امنیت سازمان ملل است. هند با عضویت دایم در شورای امنیت پنج عضو دائمی (هر کدام دارای حق وتو) و 10 عضو غیر دائم (بدون حق وتو) در پی کسب منزلت بین المللی است. کشوری که به منزلت بین المللی دست می یابد قادر است از این منزلت در جهت کسب و اعمال قدرت و نفوذ بهره جوید و موقعیت خود را به جایگاهی فراتر از رتبه فعلی ارتقا دهد.
حدود ۳۲ کشور از جمله هند خواستار اصلاحات فوری و همه جانبه در شورای امنیت سازمان ملل برای انطباق سازمان ملل با واقعیت های جهان معاصر شده اند. کشورهای گروه چهار – برزیل، آلمان، هند و ژاپن – از پیشنهادات یکدیگر برای عضویت دائمی حمایت می کنند.
هند به طور مداوم برای یک نظم جهانی چند جانبه در مجامع بین المللی فشار می آورد، که با توجه به شکاف تاریخی بین شمال جهانی و جنوب جهانی ضروری است. تلاش های هند برای ایجاد یک انتقال سیستماتیک به چند قطبی در سازمان ملل متحد با هدف تغییر پویایی توازن قدرت و نحوه اندازه گیری قدرت در سیاست جهانی معاصر است.
از این نظر، دهلی نو خود را به عنوان صدای جنوب جهانی معرفی کرده و دستور کار چند جانبه گرایی اصلاح شده خود را به جلو برد. در سال های 2011-2012، در هفتمین دوره خود به عنوان یک عضو غیردائم،[3] هند تلاش کرد به عنوان پلی بین نگرانی های قدرت های غربی و جهان در حال توسعه یا بین شرق و غرب عمل کند. دهلی نو خود را به عنوان صدای جنوب جهانی معرفی کرده و دستور کار اصلاح شده چندجانبه گرایی خود را به جلو ببرد تا آرمان خود را برای اصلاح چندجانبه گرایی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار دهد.
چندین شخصیت سیاسی خارجی و ائتلاف های بین المللی حمایت خود را از نامزدی هند برای عضویت دائمی در شورای امنیت ابراز کرده اند. با این حال هند باید بر چند چالش کلیدی غلبه کند.
مخالفان حق وتو
برخی از گروه ها عضویت هند در شورای امنیت سازمان ملل را بدون حق وتو مطرح کرده اند. گروه هایی از جمله اتحاد برای اجماع (UfC) – ائتلافی قدرتمند به رهبری ایتالیا از تقویت کار مجمع عمومی سازمان ملل و افزایش تعداد اعضای غیر دائم حمایت کرده اند. از این دید اضافه شدن اعضای غیردائم، سازمان ملل با پذیرفتن صداهای منطقه ای مرتبط در فرآیند تصمیم گیری، اعضا را پاسخگوتر و نماینده تر می کند. اگر هند بدون حق وتو یک کرسی بالا به دست آورد، دهلی نو با این پیشنهاد راحت نیست. موضع هند این است که همه اعضای دائمی جدید شورای امنیت باید حق وتو داشته باشند.
نقش و رویکرد چین
در میان پنج عضو دائمی شورای امنیت، همه به جز چین -در گذشته قاطعانه از نامزدی هند حمایت کرده اند. چین به عنوان رقیب نزدیک هند در سیاست های منطقه ای و بین المللی، تمایلی به تأیید دهلی نو ندارد.
چین تنها کشور آسیایی است که کرسی دائمی شورای امنیت را دارد و به قدرت و اعتبار بین المللی آن می افزاید. بعید است که چین بخواهد این فضا را با هند به اشتراک بگذارد. لذا با وجود اختلاف مرزی مداوم با هند، چین در برابر هر گونه تلاش برای تغییر ترکیب شورای امنیت سازمان ملل متحد به سود هند مقاومت خواهد کرد.
چین از ژاپن، متحد نزدیک ایالات متحده که سودای یک کرسی دائمی دارد، ناراحت است. هند و ژاپن، از تلاش یکدیگر برای کرسی های دائمی در شورای امنیت حمایت می کنند.چین به طور غیررسمی خواسته تا مخالفت با هند را کنار گذارد، مشروط بر اینکه دهلی نو پیشنهاد ژاپن را تأیید نکند.
نگرانی غرب از هند ناهمسو
دولت امریکا اعلام کرده است که از تلاش هند برای عضویت دایم در شورای امنیت سازمان ملل متحد حمایت می‌کند.جو بایدن، رییس جمهور امریکا، این موضوع را اخیرا در دیدار با نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، بیان کرده است.[4] ایالات متحده، در اصل، از کسب کرسی دائمی هند در شورای امنیت حمایت کرده است. اما همه باور ندارند که ایالات متحده در عمل از اصلاحاتی سازمان ملل حمایت خواهند کرد.
در گذشته، ایالات متحده سابق نیکلاس برنز، معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی در سال 2008 گفت: “ما می خواهیم حق وتو را حفظ کنیم و نمی خواهیم حق وتو را به اعضای دائمی جدید گسترش دهیم.”[5]
در واقع هند منافع خود را به روش هایی تعریف می کند که همیشه با منافع غرب یکسان نیست و غرب هم نمی تواند از حمایت هند از خود در مسائل استراتژیک مهم مطمئن باشد.
هند همیشه با غرب در سازمان ملل رای نداده است و هند یک حصار نشین است و آن را به عنوان یک شریک غیرقابل اعتماد می دانند. در این شرایط غرب، به ویژه ایالات متحده، از شورای امنیت اصلاح شده که در آن هند دارای حق وتو است تردید دارد.
معمای منطقه ای
هند همچنین با چالش های بزرگی روبرو است هند بر منطقه تأثیر می گذارد، اما با افزایش بی ثباتی در منطقه، مشکلات دهلی نو نیز افزایش یافته است. علاوه بر رقابت هند و پاکستان و رویکرد پاکستان در مخالفات با هند ، مسائلی در رابطه با هند و رهبری منطقه ای هند نیز وجود دارد.
از دید بسیاری سازمان ملل به شدت به اصلاحات، به ویژه شورای امنیت نیاز دارد. گسترش عضویت شورای امنیت به کشورهای در حال توسعه مانند هند به نفع بسیاری نیز خواهد بود. اما دهلی نو باید تلاش های برای کاهش انتقادات انجام دهد تا به درخواست خود برای عضویت دائمی مشروعیت بیشتری ببخشد.
نفوذ جغرافیایی، سیاسی و اجتماعی هند در جنوب آسیا با وجود وضعیت دموکراسی در هند ناکامی هند در بهبود رتبه خود در شاخص توسعه انسانی، مسئله نابرابری اقتصادی، و فقدان زیرساخت های در سطح جهانی، مورد توجه قرار گرفته است. همچنین عوامل ژئوپلیتیکی ساختاری و برجسته دیگری شانس هند برای عضویت دائمی در شورای امنیت را تحت تاثیر قرار می دهد.
[1] https://frqjournal.csr.ir/article_187948.html
[2] https://frqjournal.csr.ir/article_187948.html
[3] https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/great-power-ambitions-india-s-aim-un-security-council
[4] https://www.business-standard.com/world-news/will-reform-unsc-to-make-it-more-inclusive-democratic-accountable-quad-124092200062_1.html
[5] https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09700161.2017.1377894#d1e281
