مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
حملات اسرائیل به غزه به نقطه عطفی رسیده و آتش بس مد نظر بلوک حامیان غربی و عربی آنها برای اتمام جنگ خودافروخته شده است. در این راستا برای بررسی بیشتر علل حمله زمینی اسرائیل به نوار غزه و احتمال توقف آن گفتگویی با جناب سلمان رضوی معاون آموزش و پژوهش مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا داشته ایم:
واژگان کلیدی: حمله زمینی اسرائیل به غزه، احتمال آتش بس، حمله زمینی، اسرائیل ، غزه ، آتش بس
علل گوناگون حمله زمینی ارتش اسرائیل به غزه چه بود؟
اسرائیل بعد از حدود یک هفته حملات هوایی و به نتیجه نرسیدن حداقل هایی از اهدافی که در ابتدای کار برای خود به تصویر کشیده بودند باعث شد تا گزینه حمله زمینی را در دست اقدام داشته باشد و بدان عمل کنند. در این راستا باید گفت چند عامل موجب شد تا حمله زمینی حداقل توجیه پذیر باشد. از بعد داخلی و سیاسی فشارهای برخی از افراد کابینه نتایاهو چون نفتالی و لیبرمن از احزاب تندرو به نتانیاهو وارد میشود. این امر مورد نظر بود که به رغم چندین روز حمله هوایی در غزه هنوز فلسطینی ها موشک هایی را ارسال میکنند. لذا این پرسش وجود داشت چرا حمله زمین صورت نمی گیرد تا حملات فلسطین ها از بین رود. یعنی انتقادهایی از سوی همکاران نتانیاهو به وی وارد شده بود. نکته دیگر به اقدامات صحنه عمل حماس برمیگردد. حماسی ها چند ساعت قبل از حمله زمینی توانسته بودند از راه یکی از تونل ها ( که از نوار غزه به سمت اراضی اشغالی چهل و هشت ساخته شده بود) وارد اراضی این منطقه شوند و درگیری هایی با اسرائیل داشته باشند و این امر موجب ترس و وحشت اسرائیل و ترغیب به حمله زمینی شد. نکته دیگر این است که تداوم حملات موشکی گروه های مقاومت و تلاش اسرائیل برای از بین بردن مراکز پرتاب موشک فلسطین ها موجب حمله زمینی شد. عمده مناطقی که فلسطین ها از آنجا موشک پرتاب میکنند نواری تقریبا 500 تا 1000 متری کنار نوار غزه تا اراضی چهل و هشت است و حالتی جنگل و باغی دارد. به همین خاطر آنها توانسته اند سنگر ها و تونل ها هایی را در عمق زمین ایجاد و از آنجا موشک خود را پرتاب کنند. این امر باعث شده اسرائیل با وجود حمله به هزار نقطه تحت فشارقرارگرد و حمله زمینی را آغاز کند. نکته دیگر به عدم واکنش افکار عمومی جهان در دو سطح رسمی و غیر رسمی به حملات اسرائیل برمیگردد. یعنی حمله به غزه تحت تاثیر جام جهانی بود و واکنش های خوبی صورت نگرفت و اسرائیل این امر را فرصتی برای حمله زمینی دانست.
اگر نگاهی مقایسه ای به حملات قبلی و کنونی اسرائیل به باریکه غزه داشته باشیم این امر چه مشابهت ها و تفاوت هایی داشته است؟
به نظر میرسد اگر نگاهی تطبیقی داشته باشیم فلسطین ها در شرایط کنونی دست برتری را دارند. چرا که موضوع حملات موشکی به جهت کیفی و کمی است. آنها در جنگ بیست و دو روزه موشک دور برد نداشتند اما در جنگ هشت روزه توانستند قدس غربی را مورد هدف قرار دهند اما اکنون موشک صد کیلومتری دارند. نکته دیگر به تلفات اسرائیل برمیگردد. اسرائیل در جنگ هشت روزه صد و هشت فلسطین را کشتند و سیزده تن هم کشته دادند ولی اکنون تعداد کشته های اسرائیل بویژه نظامیان آنها از دو نفر به سی تا پنجاه نفر رسیده و تعداد بسیاری از این کشته ها نظامیانی هستند که وارد غزه شده اند. در حالی عمده تلفات فلسطین ها از بین زنان و کودکان و انسان های مسن است . نکته دیگر خبر اسارت یک نظامی اسرائیل است. در گذشته چنین امری وجود نداشت و اگر خبر اسارت صحیح باشد نوعی گیلاد شالیت شماره دو است و موجب کابوس اسرائیل خواهد شد.
نگاه جریان های اسرائیل به حمله زمینی به غزه و رویکرد نتانیاهو چیست؟
راستگرا ها و افراطی ها از قبل حمایت کرده اند و تلاش کرده اند نتانیاهو و اسرائیل را وارد جنگ زمینی کنند. در مقابل چپ گراها مخالف این امر بودند جدا از موضع احتمال بالای کشته ها در دو طرف پیامدهای نظامی ورود اسرائیل به نوار غزه با کشته های بالا رخ داده است و اکنون نیز فشار بر نتانیاهو وجود دارد با پایان جنگ موج مخالفت ها بر ضد نتایج جنگ شروع خواهد شد و احتمال دارد مانند جنگ بیست ودو روزه نخست وزیر و رئیس ستاد ارتش استعفا و کمیته تحقیق گلدستون هم تکرار شود. لذا پیامدهای منفی این جنگ برای اسرائیل شروع شده و باید منتظر آن بود.
در چه صورتی حمله زمینی اسرائیل متوقف خواهد شد؟
عاملی که ممکن است باعث توقف این حملات گردد عملیات های مقاومت و احتمال به اسارت گرفتن یک یا چند نفر دیگر از اسرائیلی ها است. نکته دیگر تعداد تلفات نظامان اسرائیل است. به علاوه مخالفت های منطقه ای و جهانی مهم است. یعنی امریکا و اروپا اسرائیل را تحت فشار قرار میدهند بویژه با اقدامات کشتار گونه فلسطین و بر ضد غیر نظامیان در چند روز گذشته اعتراض های جهانی بر ضد اسرائیل چند برابر شده است . یعنی به رغم نامشروع بودن اسرائیل آنها تلاش میکنند وجهه خود را خراب تر نکنند. در این حال وضعیت میدانی نبرد و دست برتر داشتن در غزه ممکن است موحب توقف جنگ شود .یعنی اگر اسرائیل منفعلانه گردد شکت میخورد و عقب نشینی خواهد کرد.
آیا اسرائیل امتیازهای خاصی را برای آتش بس مد نظر دارد؟
در واقع آتش بس تابعی از شرایط میدانی است. تا زمانی که یکی از دو طرف احساس کند با هزینه کم به پیش می رود طبیعتا آتش بس معنا نخواهد داشت. در این حال طرح و محتوای آتش بس هم مهم است. اگر طرح مصر و به نفع اسرائیل باشد مورد قبول آنها است. چنانچه در واقع این آتش بس موضوع اسرا و خسارت ها بر ضد غزه را مطرح نکرده بود و به نفع اسرائیل بود. گذشته از این فشارهای خارجی هم میتواند بر روند پذیرش آتش بس موثرباشد.لذا به نظر نمیرسد جنگ طولانی باشد و هر دو طرف خسارت های را متحمل شده اند و طبیعتا تعداد کشته و مجرو حان خسارت فلسطین ها بیشتر است اما مقاومت اکنون دست برتر را دارد. در واقع به نظر وضعیت جنگ سی وسه روزه لبنان در حال تکرار است.
