دلایل توجه مصریها به افزایش روابط با روسیه گفتگو با جعفر قنادباشی
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
از نگاه بسیاری در سفر پوتین به مصر، انتقال روابط مصر و روسیه از شراکت به سوی ائتلاف راهبردی ، همکاری در زمینه فن آوری های هسته ،در کنار توافق مربوط به شهرک صنعتی مصری روسی برای مشارکت دو کشور در سطح فن آوری و اقتصادی ، برگزاری چهارمین دوره کمیته همکاری نظامی و فنی بین دو کشور و توافق درباره استفاده از حریم هوایی دو کشور و فرودگاه ها برای تحکیم مشارکت راهبردی در مبارزه با تروریسم و رویارویی با تهدیدهای مشترک امنیتی منافع ملی مصر و روسیه را به سمت شراکت قدرتمند در آینده سوق می دهد. گفتگوی زیر به بررسی توجه مصریها به افزایش روابط با روسیه پرداخته است.
واژگان کلیدی: دلایل، مصر، افزایش روابط، روسیه
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به روابط روسیه با مصر و دیدارهای اخیر رهبران دو کشور،در شرایط فعلی، دلیل توجه مصریها به افزایش روابط خود با روسیه چیست؟
از نگاه سیاسی، عامل اصلی گسترش روابط مصر با روسیه وانمود کردن مصر به استقلال کامل هست. یعنی اینکه نشان دهند که دست نشانده آمریکا یا عربستان نیستند و قادر هستند که با همۀ طرف‌های مخالف و موافق ارتباط داشته باشند، موضوع دیگر خود شخص آقای سیسی است که بیشتر خود را جمال عبدالناصر دوم معرفی می کند، جمال عبدالناصر در زمانی که دنیا دو قطبی بود با روسیه روابط خوبی داشت و تسلیحات خود را از آن کشور دریافت می‌کرد، اکنون سیسی داشتن روابط با روسیه را یکی از نشانه‌های اثبات خود به عنوان جمال عبد الناصر دوم می‌داند و علاقه مند است که بعضی از نظامی خود را از روسیه انتخاب کند که این امر بدون توافق غرب وبانی کودتا به سر انجام نمی‌رسد.
از نظر اقتصادی تنها دلیل مهم علاقۀ مصر به گسترش روابط خود با روسیه مسئلۀ گردشگری و توریست هست. با توجه به تمایل و علاقۀ مردم روسیه به تفریحات در سواحل گرم ، مصر دارای چنین شرایطی در سواحل سینا هست، این کشور می‌تواند درآمد اصلی خود را از بخش توریست و گردشگری کسب کنند و مردم روسیه بیشترین توریست مصر را تشکیل می‌دهد. در نتیجه عامل اقتصادی مهمی که مصریها در افزایش روابط خود با روسیه دارد ادامه و گسترش رابطۀ توریستی و گردشگری هست. هرچند که در چند سال پیش با انفجار هواپیمایی روسیه در خاک مصر توسط داعش خللی در این رابطه ایجاد شد، اما اکنون با توجه به درآمد زا بودن سواحل سینا در مصر منبع خوبی برای روابط اقتصادی این دو کشور هست. نفت و گاز مصر به میزانی نیست که صادارات گسترده به همراه داشته باشد، گاز این کشور به بهای اندک به اسرائیل به فروش می‌رود و نفت آنها حتی کفاف مردم مصر را نمی‌دهد، درآمد دیگر آنها به ترانزیت کانال سوئز و برخی مرکبات همچون صادرات اندک پرتقال و منسوجات هست. اما درآمد ناشی از گردشگری و توریستی با توجه به صاحب تمدن قدیم، اهرم ثلاثۀ موجب شده شرکت‌هایی که در این کشور برای توریست سرمایه گذاری کرده اند علاقه مند باشند که روابط مصر و روسیه گسترش پیدا کند
دلیل دوم اقتصادی گسترش روابط این دو کشور علاقه مندی روسیه با گسترش روابطه خود با مصر و دیگر کشورهای عرب هست با توجه به اینکه کشور روسیه در تحریم قرار دارد، کشور مصر میخواهد برای برخی از طرح‌های عمرانی و صنعتی اعتبار کسب کند و همچنین مایل هستند که برخی از تکنولوژی و فناوری روسیه با قیمت ارزان تر بهره برداری کنند
مرکز بین المللی مطالعات صلح: دلایل علاقه مندی روسیه در گسترش روابط خود با مصر چیست؟
دلایل علاقه مندی روسیه در گسترش روابط خود با مصر: 1- دولت روسیه که اکنون تحت تحریم آمریکا و غرب قرار دارد خواهان گسترش روابط خود با جهان اسلام هست، 2- ترمیم و اجرای سیاست خارجۀ راهبردی روسیه پس از روی کار آمدن آقای پوتین، بخشی از راهبرد سیاست خارجی روسیه گسترش روابط با جهان عرب هست، با توجه به اینکه مصر کشور بزرگ و صاحب کانال سوئز هست روسیه تمایل دارد که در گلوگاه‌های منطقۀ آسیا نیز حضور داشته باشند و نقش خود را در مصر پر رنگ تر کند. اما به میزانی که برای روسیه هزینه در بر نداشته باشد. لذا تلاش پوتین تحکیم و تکمیل حلقۀ ارتباطی با جهان عرب هست که اکثر آنها دارای منابع نفتی زیاد هست انجام گیرد و همچنین بهتر کردن چهرۀ روسیه به عنوان یک کشور ضد نظام سرمایه داری و تک قطبی در جهان مد نظر است. در هر صورت روسیه آگاه هست که در روابط با مصر حد و اندازه‌ای خواهند داشت. چراکه کشورهای غربی و آمریکا اجازه نخواهد داد که روسیه تا میزانی که میخواهد روابط اقتصادی و سیاسی خود را با مصر پیش ببرد، کشور مصر برای روسیه منافع اقتصاد در بر ندارد. چرا که این کشور ثروتمند نیست که نیازهای اقتصادی روسیه را برآورده کنند، بلکه وجهۀ سیاسی مصر به عنوان یک طرف عربی تشویق کنندۀ دیگر کشورهای عربی و آفریقایی برای ایجاد روابط گسترده با روسیه هست
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در حوزۀ نظامی، امنیتی و دفاعی روابط دو کشور تا چه میزانی قابل افزایش است؟
این میزان بسیار محدود هست، باید توجه داشت که آقای سیسی در رأس رکن دو ارتش مبارک بوده و ارتش مبارک تحت نظر آمریکا تسویه- تجزیه، تأسیس شد، و از عناصر روسی در زمان انور سادات حذف شد. لذا ارتش کنونی مصر بیشتر تعلیم دیده غربی‌ها و تحت نظر مستشاران آمریکایی و انگلیسی هست. لذا ساختار نظامی و ارتشی مصر آمادگی همکاری گسترده با روسیه نیست و علاقمند نیست و از سوی غربی‌ها هم محدودیت‌های نیز اعمال میشود تا روسیه در آنجا حضور گسترده نداشته باشد. اما روسیه باتوجه به دریا سرخ در قسمتی از سواحل مصر، روسها قائل به ایجاد روابط گسترده با تمام کشورهای که در دریای سرخ قرار دارند هست تا در آبراه دریای سرخ رسوخ داشته باشند. با توجه به اینکه دریای سرخ مهم‌ترین آبراه بین المللی هست و بخش مهمی از کالاهای که از شرق و غرب از کانال سوئز عبور می‌کند. لذا روسیه علاقمند هست که در حد ممکن با این کشورها ارتباط خود را گسترش بدهد. اما قاعدتاً این روابط به برخی از آموزش‌ها، فروش برخی از ادوات جنگی و همچنین رفت آمدهای مستشاری در مصر محدود خواهد شد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیندۀ روابط مصر با روسیه چگونه قابل بررسی هست؟
ثباتی بر روابط مصر و روسیه حاکم هست، برآوردهای مشخصی در سیاست خارجی روند ارتباط این دو کشور یک روند با ثبات هست و یک روند آرام دو کشور هست. اما به معنای ادغام و اتحاد نیست و حتی به معنای همکاری‌های عملیاتی در مسئله سوریه نخواهد بود. اما از سوی دیگر احتمال سرد شدن روابط وجود ندارد، میتوان یک روند آرام و با ثبات در گسترش روابط این دو کشور با توجه به جایگاه معلوم و مشخص آقای سیسی و آقای پوتین دید.
