محمود فاضلی
کارشناس روابط بین الملل
آرژانتین و آمیا:
خانم کریستینا فرناندز رئیس جمهور آرژانتین طی سخنانی در مجمع عمومی سازمان ملل دخالت ایران در انفجارهای بوئنوس آیرس در سال 1994 میلادی را رد نمود و از نظام سوریه، حزب‌الله لبنان و غزه حمایت کرد. فرناندز در سخنانش تاکید کرد «شما ایران را در پی انفجاری که در سفارت اسرائیل در بوئنوس آیرس در سال 1994 رخ داد متهم کردید. تحقیقاتی که ما انجام دادیم دخالت ایران را در این انفجار تأیید نکرد. زمانی که با ایران برای انجام تحقیقات در این زمینه توافقی صورت گرفت، گویی شیاطین داخلی و خارجی فرو باریدند و موسسات یهودی که همراه ما بودند، در مقابل ما قرار گرفتند، زمانی که تصمیم به همکاری گرفتیم، ما را به همدستی با دولت ایران متهم کردند و لابی‌هایی در کنگره آمریکا انجام شد که آرژانتین را به همکاری با ایران متهم کرد.یک تفاهم‌نامه میان ایران- آرژانتین در سال 2010 امضا شد تا از این طریق شهروندان ایرانی متهم بتوانند در برابر دادگاه‌های آرژانتین شهادت بدهند.رایزنی در این زمینه بسیار ضروری بود».
وی ضمن دفاع از امضای تفاهم‌نامه این کشور با ایران انتقادهای آمریکا بابت این موضوع را مورد سرزنش قرار داد و مدعی شد «در زمان درخواست آرژانتین برای همکاری با ایران و رسیدگی به پرونده آمیا، آمریکا از جمله کشورهایی بوده است که ایران را کشوری تروریست خطاب کرد، مسئله‌ای که در حال حاضر با توجه به برخی رفتارهای آمریکا نه تنها برای ما بلکه برای هیچ کشور دیگری قابل درک نیست.برخلاف ادعای برخی از کشورها و همچنین تحقیقات صورت گرفته از جانب دولت آرژانتین، ایران در این بمب‌گذاری بی‌گناه بود و دخالتی در این امر نداشت. آمریکایی‌ها در سال 1994 مسئولیت انفجار آمیا را حزب‌الله معرفی کردند، گروهی که امروز یکی از احزاب رسمی لبنان است. در سال 2012 یک مقام بلندپایه ایرانی دیداری دوجانبه را پیشنهاد کرد و سال بعد پس از آنکه یک یادداشت تفاهم امضا شد تا شهروندان ایرانی بتوانند پیش از تشکیل دادگاه شهادت دهند، به همکاری با ایرانیان متهم شدیم. صندوق «کرکس» لابی‌های قدرتمندی در کنگره آمریکا دارد و از تروریست بودن دولت ایران سخن گفتند.اما مطلع شدیم وزیر خارجه آمریکا به دیدار مقام بلندپایه‌ای از ایران رفت تا درباره گروه «داعش» سخن بگوید.می‌بینیم قدرت‌های بزرگ به راحتی هر چه بیشتر مفهوم دوست و دشمن را تغییر می‌دهند».
وی در بازگشت از سفر یک هفته‌ای خود به واتیکان و نیویورک از شبکه اجتماعی توئیتر برای بیان نظرات و عقاید خود در مورد این سفر استفاده کرد و در بخشی از پیام‌های توئیتری خود ضمن انتشار عکسی از مذاکرات وزرای خارجه ایران و آمریکا، نوشت: «سال 2013: اتحاد با شیطان، ارتباطات نامعلوم، سوء قصد سوم، اشتراکات مظنون . منظور رئیس جمهور آرژانتین از تیترهایی بود که رسانه‌های مخالف دولت بعد از ملاقات وزرای خارجه ایران و آرژانتین منتشر نمودند. وی ضمن دفاع مجدد از توافق با ایران نوشت: «ما همواره از مذاکره و تفاهم برای استقرار صلح استقبال می‌کنیم همکاری برای روشن شدن پرونده‌ای که 19 سال بدون نتیجه به پایان رسیده است، ائتلاف بر علیه هیچکس و برای حمله به هیچ کس نیست».
گفته می‌شود در اثر انفجار در مرکز آمیا 85 تن کشته و 300نفر زخمی شدند. پرونده این انفجار بیش از یک دهه فراز و شیب‌های زیادی را طی کرد تا این که دادستانی آرژانتین در سال 2006 دولت ایران و حزب‌الله لبنان را به همراه چند تن از مقامات ایرانی به دست داشتن در این انفجار متهم کرد.ایران همواره این اتهامات را رد کرده و آنها را بی‌اساس دانست. رژیم صهیونیستی از همان آغاز با اینکه هیچ یک از شهروندانش میان کشته شدگان و حتی زخمی‌ها نبود، با زیر فشار قراردادن مسئولان وقت آرژانتین، انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه گرفت و رییس جمهوری وقت 2 میلیون دلار جایزه برای شناسایی عاملان انفجار آمیا تعیین کرد.در این میان، برکناری «خوان خوزه گالئانو» قاضی فدرال آرژانتین و مسئول رسیدگی به پرونده آمیا به دلیل افشای تخلف‌های قضایی، استناد به شهادت‌های دروغین و مدارک نامعتبر و دست داشتن در پرداخت رشوه به شاهدان دروغین یک رسوایی قضایی برای این کشور بود.
پس از احضار 1200 شاهد، تغییر مکرر هیات داوری، صدور احکام دستگیری و لغو برخی از آنها از سوی دادگاه‌های انگلیسی یا پلیس بین‌الملل (اینترپل)، سرانجام وزرای امورخارجه ایران و آرژانتین توافقنامه‌ای برای ایجاد یک «کمیسیون حقیقت یاب» متشکل از پنج قاضی مستقل امضا کردند. توافقنامه طرفین پیش بینی کرده بود از نظر حقوقی حل پرونده آمیا به دور از مداخله دیگر نهادها و کشورها فقط به صورت دوجانبه میان ایران و آرژانتین به جریان افتد. مسئولین وقت قوه قضاییه آرژانتین این توافق را غیرقانونی اعلام کردند و از دولت خواستتد بر پایه این توافق، هیچ اقدامی انجام نگیرد.
پیامدهای اعلام بی گناهی ایران:
بی‌تردید رییس جمهوری آرژانتین با اعلام بیگناهی ایران در موضوع آمیا نقطه پایانی بر این پرونده سیاسی گذاشت. این پرونده طی دو دهه گذشته موجب شکاف سیاسی و اقتصادی میان تهران و بوئنوس آیرس گردیده و آرژانتین از دیگر هم پیمانان منطقه ای در آمریکای لاتین عقب مانده بود. اعلام بیگناهی ایران در ماجرای آمیا پس از سال‌ها جنجال آفرینی آمریکا و صهیونیست‌ها، نمادی از پیروزی تلاش سازمان یافته دیپلماتیک تهران است. اگرچه پیش‌بینی می‌شود با توجه به حساسیت آمریکا و رژیم صهیونیستی و لابی اسرائیل، این پرونده همچنان به عنوان عامل فشار احتمالی بر بوئنوس آیرس باقی بماند، اما آنچه بیش از همه برای تهران اهمیت دارد اعلام بیگناهی ایران در پرونده 6 هزار صفحه‌ای آمیا پس از دو دهه جنجال سازی است. در حالی که روابط ایران و آرژانتین در دهه گذشته در مقایسه با سایر کشورهای آمریکای لاتین تحرک لازم را نداشته است، با حل این موضوع می‌تواند فصل جدیدی در همکاری‌های دو کشور بویژه در بخش‌های اقتصادی بگشاید. در این بین اظهارات چند باره رئیس جمهور آرژانتین در مورد آمریکا بویژه در شصت و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل و با در نظر گرفتن بیانیه شدید اللحن وزارت خارجه و احضار کاردار آمریکا در بوینوس آیرس و هشدارهای خانم فرناندز نسبت به وجود اقدامات خرابکارانه علیه دولت این کشور نشان می‌دهد رئیس جمهوری آرژانتین دوران بسیار دشواری را در امور داخلی کشورش سپری می‌کند. بزعم مقامات این کشور گروهی که با هدف ایجاد اختلال و ناامنی در کشور فعال هستند توسط سفارت آمریکا در آرژانتین پشتیبانی می‌شوند.بزعم آنها، این کشور از سوی مقامات صندوق کرکس، دادگاه آمریکا و سفارت این کشور در آرژانتین مورد حملات توهین آمیزی قرار می‌گیرد و تلاش دارند آرامش و امنیت موجود در آرژانتین را به خطر بیاندازند.مقامات این کشور مدعی‌اند گروه‌های آرژانتینی اجیر شده از سوی آمریکا نیز تلاش دارند در بازار داخلی و اقتصادی این کشور اختلال ایجاد نموده و ارزش «پزو» (واحد پول آرژانتین) را کاهش دهند.بی‌تردید آرژانتین در حال دست و پنجه نرم کردن با مجموعه‌ای از اقدامات خرابکارانه است و باید به انتظار نشست و نظاره گر بود که آیا دولت آرژانتین می‌تواند با فشارهای داخلی و خارجی بی‌سابقه موجود مقابله کند؟
واژگان کلیدی: ایران، آرژانتین؛ فرصت، آمیا، روابط ایران و آرژانتین؛ حل مساله آمیا
