وحیدسلوکی
کارشناس مسائل بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
ایالات متحده آمریکا اگرچه به نظرمی رسد در برجام کارشکنی می کند؛ اما در باطن مایل نیست این توافق فروبپاشد و با وجود خروج از برجام، از فروپاشی آن استقبال صددرصدی نمی کند. این کشور چون از خارج نشدن ایران از توافق هسته ای اطمینان دارد، فضا را برای پیشبردسیاست سختگیرانه علیه ایران مناسب می بیند. بر همین اساس، با وجود برجام،محدودیت های هسته ای از سوی آمریکا باقی مانده و سعی می کند فعالیت های منطقه ای ایران را محدود و از راه های متفاوت نظارت های بین المللی خود را بر فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران حفظ کند.
در همین راستا می توان گفت، تمرکز اصلی آمریکا بر جهت دهی به نتیجه مذاکرات ایران با اروپا به همراه ایجاد اخلال در روند آن و همچنین برجسته سازی تهدیدات امنیتی و موشکی ایران در عرصه های منطقه ای و فرامنطقه ای می باشد. لذا چهار استراتژی می توان بر مبنای اقدامات آمریکا متصور شد.
گام اول:جنگ روانی برای باقی ماندن ایران در برجام و ادامه مذاکرات
رسانه های بین المللی که شاهد دیپلماسی قدرتمند ایران پیرامون برجام هستند، تلاش دارند با برجسته سازی احتمال افزایش تحریم ها و اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی، ایران را به نحوی راهبردی، به سمت مذاکره با اروپا هدایت کنند.
در واقع، رسانه های غربی به دنبال القای این مطلب هستند که در صورتی که ایران از برجام خارج شود، تحریم ها این بار با حضور اروپا دوبرابر خواهد شد. راهبرد جنگ رسانه ای و عملیاتی غرب در قبال ایران به این صورت طراحی شده است تا پروژه ی فشار حداکثری اقتصادی علیه ایران را جلو برده و در عین حال ایران را تهدیدی بین المللی معرفی کند.
چندی پیش جامعه اطلاعاتی آمریکا، ارزیابی مفصلی درباره تهدیدات جهانی به کنگره ارائه کرد که بخشی از آن به ایران مربوط می شود. افزون بر این، روسای آژانس های اطلاعاتی آمریکا نیز درباره پایبندی ایران به توافق هسته ای، نظرات خود را بیان می کنند که حول محور تهدید بودن ایران و نیزعدم خروج از برجام است. این ارزیابی ها در حالی بیان می شود که آمریکا دیگر عضوی از برنامه جامع اقدام مشترک نیست.
دونالد ترامپ،رئیس جمهور آمریکا، پس از خروج یکجانبه از برجام، کمپین فشار حداکثری علیه ایران به راه انداخت. لذا در همین راستا آمریکایی ها حداقل دو مرحله تحریم های اقتصادی گسترده علیه ایران اعمال کرده اند. دولت آمریکا بدون توجه به اقدامات تعاملی اروپا و هشدارها، همچنان برنامه فشار بر ایران را ادامه می دهد.
اصرار آمریکا بر تشدید تحریم هاو فشارها بر ایران نشان می دهد، آمریکایی ها طبق یک محاسبه، راهبرد خود را دربرابر ایران پیش می برند. درباره اینکه این محاسبه چیست و چرا آمریکایی ها، بدون واهمه از فروپاشی برجام، همچنان بر تحریم و اعمال فشار اصرار می کنند، دو دیدگاه وجود دارد.
اول آنکه آمریکا سیاست تغییر رژیم ایران و حتی در نهایت جنگ با آن را دنبال می کند. لذا آمریکا عامدانه چوب لای چرخ برجام می گذارد تا فروپاشی آن را تسریع کند و از این طریق به اهداف و مقاصد خود برسد.
در مقابل دیدگاه اول، آمریکا اگرچه کارشکنی می کند اما چون می داند ایران از برجام خارج نمی شود، فضا را برای پیشبرد یک سیاست سختگیرانه علیه ایران مناسب می داند. در واقع با مطرح شدن جنجال نشست ورشو، یک دیپلمات اروپایی، با بیان اینکه حضور در نشست لهستان خطرهای آشکاری دارد، عنوان کرده بود که ما فکر نمی کنیم ایران از توافق هسته ای خارج شود.
گام دوم :القا و برجسته سازی ناآرامی در ایران
ابرجسته سازی و القای ناآرامی های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در رسانه های غرب شدت یافته است.
در واقع آمریکا انتظار دارد ناآرامی های بیشتری در ایران با حمایت عمده گروهای بزرگ قومی و سیاسی به جریان بیافتد و اعتراضات گسترده مردمی در راستای جنگ نرم آمریکا به جریان بیافتد.
گام سوم :تلاش برای ایران هراسی
با افزایش نفوذ و اعتبار منطقه ای ایران درپی شکست داعش در سوریه و عراق و از سوی دیگر شکست آمریکا و رژیم صهیونیستی برای عقب راندن ایران از مواضع خود، به دنبال ارائه تصویری غلط از فعالیت های سازنده و مثبت ایران در منطقه، به ویژه یمن،سعی دارند ایران را تهدیدی برای منطقه و امنیت بین الملل معرفی کنند و افکار عمومی را از کارشکنی های خود در منطقه غرب آسیامنحرف کنند.
گام چهارم :ناگریزکردن ایران به مذاکره
با توجه به راهبرد کلی ایالات متحده آمریکا برای پیگیری سیاست فشارحداکثری بر جمهوری اسلامی ایران به نظر می رسد آمادگی آمریکا برای مذاکره با ایران به نسبتی جدی باشد و این از برخی اظهارات مقامات آمریکا عیان است. در واقع ترامپ نیاز دارد تا در کارنامه سیاست خارجی خود یک اقدام موفق را رقم بزند و از سوی دیگر رضایت رژیم صهیونیستی را هم به دست آورد.
واژگان کلیدی: استراتژی, چهارگانه, آمریکا , ایران
