مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
افزایش فعالیت روس‌ها در سواحل سوریه و کمک های نظامی و سیاسی این کشور با هشدار پیمان آتلانتیک شمالی و نیز ایالات متحده روبرو شده است. در این بین روسیه طرحی هم در مورد حل مساله سوریه داده است که با موافقت اسد روبرو شده است. گفتگوی زیر با این بهانه و برای بررسی بیشتر روابط سیاسی و نظامی دو جانبه است:
واژگان کلیدی: نگاه روسیه به سوریه ، روابط سوریه و روسیه ، احتمال حضور نظامی گسترده کرملین در سوریه، حضور نظامی روسیه در سوریه
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی مهم ترین اولویت ها در رابطه با سوریه از نگاه کرملین چیست؟
نگاه کرملین به سوریه از چند سال پیش تا کنون که روز به روز در حال عمیق تر شدن و تعمیق بوده این است که روسیه، سوریه را در چارچوب منافع خود می داند و با هرگونه تغییر و تحول سیاسی در این کشور (که بدون در نظر گرفتن منافع روسیه اتفاق افتد) مخالفت می کند و در برابر این تحولات می ایستد. تا اکنون نیز نشان داده است که در این راه از هیچ گونه تلاشی دریغ نمی کند و حتی حاضر به اقدامات نظامی هم هست. اعزام ناوهای خود به سوریه در چند سال گذشته برای جلوگیری از عملیات نظامی آمریکا و عقبه دولت سوریه و همین طور کمک های اخیر دولت روسیه به سوریه و ایجاد پل هوایی و کمک های همه جانبه به سوریه و از همه مهم تر اقدام به برگزاری مانور نیروی دریایی روسیه در آب های ساحلی سوریه همه نشان دهنده این است که روسیه حاضر است پای هر گونه هزینه ای برای دفاع از منافع خود در سوریه بایستد و آن را بپردازد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی تا چه حدی ممکن است روسیه حضور میدانی و سیاسی گسترده تری در داخل سوریه داشته باشد؟
با توجه به گزارشات منتشر شده دولت روسیه تصمیم به برگزاری مانور دریایی در آب های ساحلی سوریه گرفته است. این اقدام روسیه در واقع دو دلیل و عامل اصلی دارد؛ یکی دکترین جدید دریای روسیه است که در دوماه گذشته توسط آقای پوتین به تصویب رسید و ابلاغ شد. براساس این دکترین روسیه در صدد خواهد بود که از این پس حضور نظامی دریایی خود را در آب های جهان توسعه و گسترش دهد. بنابراین بعد از مانور مشترک دریایی روس ها با چینی ها درآب های آلاسکا در نزدیک مرزهای آمریکا و همین طور مانور دیگری که با چین داشتند؛ در سوریه هم در همین چارچوب قابل تفسیر و تحلیل است. نکته دوم حفاطت از منافع روسیه در سوریه است؛ روس ها پس از سقوط محمد قزافی در لیبی که با سکوت دولت روسیه و توسط دولت های غربی انجام شد به شدت منافع خود را از دست داد و دولت های غربی و آمریکا تمامی منافع چین، روسیه و حتی شرکت های نفتی چینی و روسی را در لیبی از بین بردند و آن ها را اخراج کردند. به همین جهت روس ها دیگر حاضر نیستند ریسکی که در لیبی کردند و ضررهای بسیاری را متحمل شدند در سوریه آن ریسک را انجام داده و منافع خود را از دست بدهند.
این عمل بستگی به اقدامات متقابل دولت های غربی، آمریکا و اروپا (که بخواهند در سوریه و علیه دولت بشار اسد انجام بدهند) دارد. اگر غرب بخواهند از آنچه که هست فراتر بروند شروط و منوط به اقدامات دولت های غربی در سوریه است. اگر کشورهای غربی به ویژه آمریکا و اروپا بخواهند فراتر از آنچه که تاکنون در سوریه انجام می دادند وارد عمل شوند مسلما دولت روسیه آمادگی آن را دارد که با هر هزینه و هر قدرتی پای منافع خود در عمل بایستد و هزینه های لازم را برای این منظور بپردازد. حتی ممکن است کار به درگیری های نظامی نیز کشیده شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به وضعیت موجود نگاه دیپلماتیک روسیه با توجه به طرح صلحی در مسئله سوریه، تجزیه سوریه و حتی آینده سوریه چگونه است؟
تا آنجا که تا کنون شرکت های روسی در قبال سوریه بر می آید، این است که روسیه دولت بشار اسد را به عنوان محور هر گونه تلاش برای ایجاد صلح در سوریه می داند و حاضر نیست که تمامیت اراضی سوریه و یا تغییر حاکمیت در سوریه اتفاق افتد. محور اصلی سیاست های کرملین در سوریه پایداری و ابقای رژیم بشار اسد است اما آمریکایی ها و غربی ها به دنبال تغییر آن هستند . درهمین چارچوب دولت روسیه معتقد است که هرگونه تغییر در حاکمیت و دولت سوریه بایستی از طرف مردم آن کشور و به صورت یک مکانیزم دموکراتیک و انتخاباتی نه با اعمال فشار و زور از طرف دولت های خارجی و بیگانگان (که با ایجاد گروه های تروریستی و حمایت از آنها در صدد تغییرات در سوریه هستند) صورت گیرد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نوع رابطه دولت سوریه با مخالفان بشار اسد و مخالفان میانه رو و تند رو چگونه است؟
دولت روسیه همانطور که بارها نه تنها در ماه ها و سال های اخیر بلکه از چند سال گذشته و از قبل هم که اعلام کرده بود در برابر مخالفین میانه رو و آنهایی (که حداقل برای ایجاد تغییرات و تحولات دموکراتیک از طریق مراجعه به آرای عمومی مردم در چارچوب سوریه واحد بودند) حاضر به نشان دادن انعطاف می باشد و اعلام کرده که آماده مذاکره با این گروه ها می باشد. اما متاسفانه این گروه ها امروز تعیین کننده اصلی در جناح مخالف اسد نیستند، بلکه گروه های تروریستی در حال حاضر تعیین کننده اصلی بوده و به عنوان محور نقش ایفا می کنند و شدیدا از سوی دولت های عربی و همین طور آمریکا و غرب هم تسلیم ، تمکین و نیازهای مالی خود را تامین کنند. تا جایی که دولت های غربی ، دولت های منطقه ای مسئول در قبال بحران سوریه و گروه های مخالف دولت سوریه در حال حاضر در حاشیه هستند و گروه های تروریستی تند رو که محور اصلی مخالفت با دولت سوریه را در راس دارند حرف اول را در گروه مخالفین می زنند و حاضر به هیچ گونه مذاکره و مصالحه ای با دولت سوریه برای حل مشکل سوریه نیستند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا ممکن است دولت مسکو عملا وارد میدان نظامی سوریه شود و حملاتی بر ضد داعش و نیروهای تندرو داشته باشد؟
با اوضاع در سوریه و همین طور نوع روابط سوریه و روسیه و نوع نگاهی که کرملین به بحران سوریه دارد پیش بینی می شود که روسیه به تدریج این آمادگی را دارد که حتی علیه نیروهای مسلح مخالف دولت سوریه هم وارد عمل شود و در کنار دولت سوریه اقدامات نظامی را داشته باشد. هرچند که حمایت دولت های غربی و دولت های مترجع عربی و ترکیه در منطقه (که از گروه های تروریستی حمایت می کنند) می تواند این اقدام روسیه را تسریع ببخشد. اگر آنها بخواهند وارد هرگونه اقدام نظامی شوند، حتما روسیه زمان را از دست نخواهد داد و سریع تر از زمان پیش بینی شده وارد جنگ و صحنه نظامی خواهد شد. اما اگر آنها وارد صحنه نظامی نشوند و وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند در آینده نزدیک محتمل است که دولت کرملین علیه دولت روسیه هم وارد عملیات نظامی شود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نگاه آینده مسکو به بحث تجزیه، آینده و نظام سوریه چگونه خواهد بود؟
در حال حاضر دولت روسیه هر گونه تجزیه ای را در سوریه و یا کنار گذاشتن دولت بشار اسد از حاکمیت در سوریه را نمی پذیرد و شرط اصلی حل بحران را روس ها ابقای دولت سوریه حول ماندن بشار اسد بر حاکمیت می دانند و معتقدند هرگونه صلح و مذاکرات و سازشی می بایست پیرامون ابقا و ادامه حاکمیت بشار اسد ، تا زمانیکه شرایط برای ایجاد تغییر در داخل سوریه و توسط مردم سوریه فراهم شود نه توسط گروه های فشار و گروه های تروریستی و یا فشار دولت ها و کشورهای خارجی و منطقه ای، باشد
